Morfologia (BLOOD PICTURE) Podstawowe badanie krwi obwodowej, polegające na ilościowej i jakościowej ocenie elementów morfologicznych krwi. Do standardowego badania krwi należą: RBC, MCV, MCH, MCHC, WBC, PLT, HGB, HCT.
Morfologia (BLOOD PICTURE)
Do standardowego badania krwi należą: RBC, MCV, MCH, MCHC, WBC, PLT, HGB, HCT. Badanie ilościowe poszczególnych elementów układu białokrwinkowego (granulocyty, limfocyty, monocyty) wykonuje się zazwyczaj pod mikroskopem, tzw. rozmaz lub za pomocą aparatu. Wartość MID oznacza ilość komórek, których automat nie potrafi prawidłowo zidentyfikować.
Do morfologii krwi nie zalicza się badania poziomu hemoglobiny, jednak ze względu na automatyzację procesu, parametr ten jest oznaczany równolegle!
„Uzewnętrznij swoje piękno świadomie”
Badanie morfologii pozwala określić stan badanego, wykryć zapalenia, zatrucia oraz wiele zmian chorobowych w organizmie.
Każdy element badania posiada normę, w jakiej powinien się zawierać w organizmie (czasem różni się to od laboratorium, kraju), odstępstwa od takiej normy można zinterpretować.
Czasem wyniki są złe (pomyłka analityka, automatu, złe pobranie krwi) – wówczas należy badanie powtórzyć
Normy i patologie:
RBC -krwinki czerwone – Erytrocyty
Kobiety: 4,2-5,4 x 1012/l
Mężczyźni: 4,7-6,1 x 1012/l
Wzrost
Erytrocytoza (czerwienica) – może być spowodowana nowotworem rozrostu krwinek czerwonych. Jej przyczyną bywa także niedotlenienie lub zwiększona produkcja hormonu pobudzającego wytwarzanie krwinek czerwonych we krwi.
Spadek
Erytropenia (niedokrwistość).
Wywołana utratą krwi, niedoborem witaminy B12 lub kwasu foliowego (tzw. niedokrwistość megaloblastyczna). Przyczyną niedokrwistości jest także niedobór żelaza lub inne przyczyny wtórne (ciąża, choroby nerek, nowotwory, choroby przewlekłe).
MCV -Średnia objętość krwinek czerwonych
Kobiety: 81-99 fl
Mężczyźni: 80-94 fl
Spadek
Świadczy o niedokrwistości mikrocytowej (przebiegającej ze zmniejszeniem rozmiaru krwinek czerwonych) – charakterystyczna w niedoborze żelaza
Wzrost
Może być powodem niedokrwistości megablastycznej, związanej z niedoborem witaminy B12 lub kwasu foliowego
Natomiast nieznaczne podwyższenie MCV bywa spowodowane wzrostem ilości retikulocytów (młodych postaci erytrocytów, które mają większą objętość), co nie zawsze jest patologią.
MCH – średnia zawartość hemoglobiny
norma27-31 pg
Wzrost
Występuje w niedokrwistościach
Spadek
Spowodowany przez zaburzenia wodno-elektrolitowe i niedokrwistości niedobarwliwe.
MCHC – średnie stężenie hemoglobiny
norma33-37 g/dl
Wzrost
Może wystąpić we wrodzonej sferocytozie i w stanach hipertonicznego odwodnienia.
Spadek
Może być spowodowany przez zaburzenia wodno-elektrolitowe i niedokrwistości z niedoboru żelaza.
WBC – Krwinki białe Leukocyty
norma 4,0-10,8 x 109/l
Wzrost
Leukocytoza: może być spowodowane przyczynami fizjologicznymi (wysoka temperatura otoczenia, opalanie się na słońcu, ciąża, wysiłek fizyczny, stres) lub patologicznymi (stany zapalne narządów, uszkodzenia tkanek, zakażenia, zatrucia, nowotwory)
Spadek
Leukopenia: może być spowodowany przez niektóre choroby zakaźne, zwłaszcza wirusowe – WZW, grypa, zakażenie HIV, odra, różyczka, ospa wietrzna, uszkodzenie szpiku kostnego przez środki chemiczne, promienie jonizujące, aplazja (zatrzymanie w rozwoju, zanik) i hipoplazja szpiku, wyniszczenie, przerzuty nowotworowe do szpiku kostnego, niektóre białaczki, ciężkie zakażenia bakteryjne – posocznice, dury i wstrząs anafilaktyczny.
PLT – płytki krwi Trombocyty
norma 130-450 x 109/l
Nadpłytkowością (trombocytoza) mamy do czynienia w przypadku różnych przewlekłych stanów zapalnych, po wysiłku fizycznym, w niedoborze żelaza, po usunięciu śledziony, w ciąży, w przebiegu niektórych nowotworów. Zdarza się też tzw. nadpłytkowość samoistna.
Małopłytkowość (trombocypenia) spowodowaną np. skutkami ubocznymi niektórych leków, niedoborami witaminy B12 lub kwasu foliowego, infekcjami, nowotworami i innymi chorobami.
HGB – Hemoglobina
Kobiety: 11,5-16,0 g/dl (7,2-10,0 mmol/l)
Mężczyźni: 12,5-18,0 g/dl (7,8-11,3 mmol/l)
Obniżenie
Na ogół spowodowane niedokrwistością i w stanach przewodnienia organizmu.
Zwiększone stężenie
Obserwuje się w nadkrwistościach i w zaburzeniach gospodarki wodno – elektrolitowej (odwodnienie).
HCT- Hematokryt
Kobiety: 37-47%
Mężczyźni: 42-52%
Stosunek między objętością erytrocytów a objętością całej krwi. Wyrażany przeważnie w procentach lub tzw. frakcji objętości
Wzrost poziomu:
wzrost liczby krwinek czerwonych – nadkrwistości pierwotne (czerwienica prawdziwa) i wtórne (przebywanie na dużych wysokościach, przewlekłe choroby płuc, nowotwory nerek), odwodnienie – obfite biegunki, uporczywe wymioty, moczówka prosta, nadmierne pocenie, zmniejszona objętość osocza- zapalenie otrzewnej, rozległe oparzenia.
Spadek poziomu:
zmniejszenie liczby krwinek czerwonych – niedokrwistości, utrata krwi (krwawienia), hemolizę wewnątrznaczyniową związaną z reakcją potransfuzyjną, choroby szpiku kostnego (choroba popromienna, fibroza, guzy), przewodnienie.
Krwinki białe dzielą się na 5 rodzajów, w skład których wchodzą: 3 rodzaje granulocytów (zasadochłonne- bazocyty, kwasochłonne- eozynocyty i obojętnochłonne- neurocyty) oraz 2 rodzaje agranulocytów (limfocyty i monocyty). Wartości prawidłowe obserwowane u zdrowych ludzi wykazują pewne różnice w zależności od wieku.
BASO – BazocytyY – Granulocyty zasadochłonne
norma 0-0,2 x 109/l
Wzrost
Jest w stanach alergicznych, przy przewlekłej białaczce szpikowej, w przewlekłych stanach zapalnych przewodu pokarmowego, wrzodziejących zapaleniach jelit, niedoczynności tarczycy.
Spadek
Może się pojawić w ostrych infekcjach, ostrej gorączce reumatycznej, nadczynności tarczycy, ostrym zapaleniu płuc, stresie.
EOS – Eozytocyty – Granulocyty kwasochłonne
norma 0-0,45 x 109/l
Zwiększenie
Wywołują choroby alergiczne, zakaźne, hematologiczne, pasożytnicze, astma oskrzelowa, a także katar sienny, łuszczyca, jak też zażywanie leków (np. penicyliny).
Spadek
Mogą powodować zakażenia, dur brzuszny, czerwonka, posocznica, urazy, oparzenia, wysiłek fizyczny oraz działanie hormonów nadnerczowych.
NEUT – NEUTROCYTYeurocyty – Granulocyty obojętnochłonne
norma 1,8-7,7 x 109/l
Wzrost
Obserwujemy w zakażeniach miejscowych i ogólnych, chorobach nowotworowych, hematologicznych, po urazach, krwotokach, zawałach, w chorobach metabolicznych, u palaczy oraz u kobiet w trzecim trymestrze ciąży.
Spadek
Występuje w zakażeniach grzybiczych, wirusowych (grypa, różyczka), bakteryjnych (gruźlica, dur, bruceloza), pierwotniakowych (np. malaria), w toksycznym uszkodzeniu szpiku kostnego, przy leczeniu cytostatykami.
LYMPH – Limfocyty
norma 1,0-4,5 x 109/
Wzrost
Wzrasta w takich chorobach, jak krztusiec, chłoniaki, przewlekła białaczka limfatyczna, szpiczak mnogi, odra, świnka, gruźlica, kiła, różyczka, choroby immunologiczne.
Spadek (pancytopenia)
Może wywołać stosowanie kortykosterydów, a także ciężkie zakażenia wirusowe.
MONO – Monocyty
norma 0-0,8 x 109/l
Wzrost
Może być spowodowany: gruźlicą, kiłą, brucelozą, zapaleniem wsierdzia, durem, mononukleozą zakaźną, zakażeniami pierwotniakowymi, urazami chirurgicznymi, nowotworami.
Spadek
Przyczyną mniejszej liczby monocytów są np. infekcje, a także stosowanie glikosterydów.
Redaktor Naczelna Anna Jaskiewicz
Treści z naszego portalu są jedynie wskazówkami dla pacjentów i mają za zadanie polepszenie kontaktu z lekarzem. Nie są to treści edukacyjne. Administratorzy portalu nie ponoszą żadnych konsekwencji wynikających z wykorzystania informacji zawartych na naszych stronach. Wszelkie treści umieszczane na niniejszej stronie internetowej chronione są prawem autorskim.
